DE DEELGEMEENTE MELDERT

Oorsprong naam "Meldert"

De naam Meldert stamt deels uit het Germaans en deels uit het Latijn. Meldert verwijst naar het woord "melde" (soort wilde spinazie + achtervoegsel aarde).
Zo zou Meldert dus melde-akker kunnen betekenen. Malen klonk in het oud-Germaans als mellen. Erd of ert betekent aarde, plaats of veld. Meldert zou dan betekenen: plaats waar een molen staat. In de gewesttaal noemt men de molenaar de maalder of de mulder. De "u" klinkt op vele plaatsen als een doffe "e". Het volk voegt bij sommige woorden een "d" of "t" voor de welluidendheid. Ook bij het woord mulder (klink als melder) wordt een "t" toegevoegd en muldert betekent dan eenvoudig bij de molenaar of bij den mu(e)ldert. Deze laatste uitleg stemt overeen met de vondsten die men hier is tegengekomen. Men heeft fundamenten gevonden van een zeer oude watermolen op de Zwarte Beek, niet ver van de dorpskom. Zo zou de betekenis van Meldert dus zijn: bij de molenaar, of zoals men hem in de gewesttaal noemt, bij den mu(e)ldert.

De heerlijkheid Meldert:

In 1361 wordt er voor het eerst van de Heerlijkheid Meldert gesproken. Meldert is een Loonse Heerlijkheid, daar ze afhangt van de graven van Loon.
De Heerlijkheid bestond uit:
1) uitgestrekte goederen in Meldert
2) rechten op de inwoners van Meldert.
a) de pandpenning: overdrachttaks op vaste goederen en rente.
b) grondcijns: belasting op onroerende goederen.
c) justitie: aanstelling van een drossaard en 7 schepenen, een griffier en een gerechtsdienaar.
d) recht van planting op de gemeentewegen en bossen.
e) vrije visvangst op de Zwarte Beek of Aelst.

De parochie

Gewoonlijk had de leenheer het recht om een pastoor te benoemen. In Meldert zorgde deze benoeming echter voor heel wat strubbelingen.
Immers, de abdij van Sint-Truiden had via de filiaalabdij van Herckenrode een vrij onbelastbaar goed in Meldert. Zodoende ontsnapte dit stuk aan de Heer van Meldert voor wat de benoeming van een pastoor en het innen van taksen betrof.
Volgens een charter van 1146 door Hendrik II opgesteld, werd Meldert door gravin Oda, de vrouw van Otto, graaf van Duras, aan de abdij van Sint-Truiden geschonken.

Sint -Willebrorduskerk

Deze zou dateren van 1365. De kerk was een zwarte kappelle, toegewijd aan de heilige Willebrordus. Er zijn op de toren verschillende data aangebracht die verwijzen naar herstellingswerken; men heeft kunnen vaststellen dat men de bouw van de toren begonnen is in 1666 en dat het kruis op de toren werd geplaatst in 1715. Het koor van de kerk heeft een regelmatige vorm. De vensters zijn gotisch en in het dwarsschip zijn twee grote vensters in Romaanse stijl. Het gewelf van de kerk dat als datum 1788 draagt is eveneens van Romaanse oorsprong. Het koor, het schip en de toren van de kerk werden in 1951 geklasseerd. Sedert 1973 werd gans de kerk geklasseerd en sindsdien werd de kerk gerestaureerd. Opmerkelijk is dat de fundering en de opbouw van de kerk op 1m hoogte werd opgetrokken in grote Diestse zandsteen. De verdere opbouw geschiedde in plaatselijk gebakken, kleine formaatstenen van Maaslandse oorsprong.
De dakbedekking is in gewone natuurklei. In 1960 werden vele beelden uit de kerk verwijderd en werd het gestoelte verder tegen de houten beschotten geplaatst.
In 1909 werden de gekleurde glasramen aangebracht De meeste zijn giften van families of van de parochianen zelf. Het middelste venster van het koor draagt links onder het wapen van "Arrazola de Onate", dat later het gemeentewapen daterend van Meldert werd. Het orgel zou dateren van 1864. Het tabernakel is een gift van de parochianen na de oorlog van 1914-1918. De kleine klok werd in 1721 gehangen en de grote klok in 1956, daar het oorspronkelijke exemplaar door de Duitsers tijdens de tweede wereldoorlog uit de toren werd weggehaald. De twee zijaltaren zijn in Renaissancestijl.

Sint-Willebroduskapel

De kapel dateert van 1349 en was een vrijgoed. Ze werd volledig hersteld in 1780 door de toenmalige pastoor Klugman.

Sint-Rochuskapel

De Sint-Rochuskapel dateert van 1741 en werd gebouwd naar aanleiding van een besmettelijke ziekte (moeraskoorts of pest) die er heerste. Er was een jaarlijkse processie naar
de kapel en er werd gebeden om te worden verlost van zweren, etterpuisten, enz…

Kapel Onze-Lieve-Vrouw

Deze dateert van 1909 en werd opgericht door pastoor A. Giot.

Lindeboom

In het gehucht Blanklaar, meer bepaald de Violetstraat, kan men een merkwaardige oude lindeboom bezichtigen, die omwille van zijn vorm en afmetingen kan gerangschikt worden als één van de vele bezienswaardigheden van Meldert.

Bron www.lummen.be