Het
dialectwoord “ brade of brooi”
Het
dialectwoord brooi is eigenlijk een vervorming van een oud woord brade,
dat afgeleid is van het werkwoord braden.
Het
betekende “snede vlees die gebraden is of gebraden kan worden”.
In
Vlaams-Brabant wordt dit woord meestal “browe” uitgesproken. Het woord brade
komt met de betekenis “braadstuk” ook in het noordoosten van Nederland voor.
Dat dit woord in zo verschillende streken voorkomt, bewijst dat het een oud woord is.
Het
dialectwoord “bruken”
Het
werkwoord bruken, met een lange u-klank, betekent in Lummen “
heel hard werken, zonder ophouden, om veel geld te verdienen”. Een bruker
is iemand die dat zware werk verricht.
Heel
waarschijnlijk gaat het hier over het oude werkwoord bruiken, dat nu
alleen nog bewaard is in de afleidingen gebruiken, bruikbaar en bruikleen.
Tot in de 17de eeuw betekende bruiken
niet alleen “ gebruiken”, maar
onder andere ook “ zich gedragen, zich houden” en in het bijzonder zich
inspannen of “land in gebruik of in huur hebben”. De betekenis was dan
blijkbaar: alles zo goed mogelijk gebruiken.
Het
zijn de oude Middelnederlandse vormen bruken en bruker die in
Lummen nog bewaard zijn.
Uit: HEEM-INFO LUMMEN (verzameling van 73 dialectwoorden)