Het dialectwoord “ brade of brooi”

Het dialectwoord brooi is eigenlijk een vervorming van een oud woord brade, dat afgeleid is van het werkwoord braden.

Het betekende “snede vlees die gebraden is of gebraden kan worden”.

In Vlaams-Brabant wordt dit woord meestal “browe” uitgesproken. Het woord brade komt met de betekenis “braadstuk” ook in het noordoosten van Nederland voor.

Dat dit woord in zo verschillende streken voorkomt, bewijst dat het een oud woord is.

Het dialectwoord “bruken”

 Het werkwoord bruken, met een lange u-klank, betekent in Lummen “ heel hard werken, zonder ophouden, om veel geld te verdienen”. Een bruker is iemand die dat zware werk verricht.

Heel waarschijnlijk gaat het hier over het oude werkwoord bruiken, dat nu alleen nog bewaard is in de afleidingen gebruiken, bruikbaar en bruikleen. Tot in de 17de eeuw betekende bruiken niet alleen “ gebruiken”,  maar onder andere ook “ zich gedragen, zich houden” en in het bijzonder zich inspannen of “land in gebruik of in huur hebben”. De betekenis was dan blijkbaar: alles zo goed mogelijk gebruiken.

Het zijn de oude Middelnederlandse vormen bruken en bruker die in Lummen nog bewaard zijn.

 

Uit: HEEM-INFO LUMMEN (verzameling van 73 dialectwoorden)